Geen afgerond verhaal, al meer dan 280 gepubliceerde afleveringen en tientallen verschillende auteurs die al aan de reeks gewerkt hebben: de serie Hellblazer is niet meteen een voor de hand liggende keuze voor deze rubriek. Of voor mij. En toch zijn er extreem goede redenen om u deze reeks aan te raden. Te beginnen met het hoofdpersonage: John Constantine. (Spreek uit: “Constantaain” en niet “Constantien” zoals in de vrij middelmatige verfilming)

John Constantine is een magiër van in de vijftig. Niet echt een omschrijving die je naar de reeks zal lokken, me dunkt. Gelukkig is Constantine eveneens een kettingrokende, borderline alcoholische, semicynische Brit. In deze reeks over magie geen toverstafjes of twinkelende elfjes maar een vieze, oude regenjas en kannibalistische kobolden.

John Constantine is een personage dat door Alan Moore in 1988 werd geïntroduceerd tijdens zijn legendarische run voor de serie Saga of the Swamp Thing. Constantine was toen een kerel van eind de dertig, een schimmig personage dat Swamp Thing manipuleerde voor zijn eigen doeleinden. Moore en toenmalige tekenaar Rick Veitch baseerden de looks van het personage op Sting, de leadzanger van The Police. Gelukkig is die gelijkenis in de loop der jaren wat verwaterd.
Constantine had zoveel succes dat hij een spin-off serie kreeg. Iets dat in de kringen van comics meer regel dan uitzondering is. Wat wel bijzonder is, is dat Moore de schrijver van die spin-off zelf mocht kiezen. Moore koos voor zijn vriend Jamie Delano, eveneens een Brit. En de traditie van Britse schrijvers die aan deze reeks werken is er één waar tot op heden slechts zelden van afgeweken is.

Het succes van Moore’s Saga of the Swamp Thing zette een jonge redactrice van DC Comics, de uitgever van deze strips, er toe aan om steeds meer Britse schrijvers in te huren om Amerikaanse comics te schrijven. Ze vond hun manier van schrijven “verfrissend, edgier en intelligenter”. Ze haalde schrijvers als Neil Gaiman, Grant Morrison en Peter Milligan aan boord van de uitgeverij en stond zo aan de wieg van de invasie van Britten in de Amerikaanse comicmarkt in de jaren tachtig.
Het feit dat de series edgier waren maakte wel dat vele titels het opschrift “Suggested for mature readers” opgespeld kregen. In 1993 werd bijgevolg, een voor de wereld der comics historische beslissing genomen: de imprint Vertigo werd opgericht met Karen Berger aan het hoofd. Vertigo was om tal van redenen een belangrijke stap vooruit voor de industrie. Zo waren de comics die zij uitbrachten expliciet bedoeld voor een ouder publiek. Andere, kleinere uitgeverijen hadden daarvoor natuurlijk al volwassen materiaal uitgebracht maar de grote uitgevers richten met series en personages als Superman en Spider-Man hun pijlen doorgaans op alle leeftijden.
Een andere innovatie waren de contracten voor de auteurs. Omdat hun strips zo succesvol waren en omdat ze Karen Berger achter zich hadden konden de stripmakers betere voorwaarden afdwingen, zoals een percent op de verkoop en het behoud van de rechten op hun creaties.
Tegenwoordig, DC Comics is overgenomen door Warner Bross., is men in het teken van de heilige Dollar, of wat had u gedacht, bezig aan een afkalving van al waar Vertigo ooit voor stond.

Vertigo herbergde toen het debuteerde zeven reeksen, waaronder klassiekers als The Sandman en het eerder vernoemde Saga of the Swamp Thing. Het feit dat de meeste stripmakers de rechten op hun personages konden behouden zorgde ervoor dat het gros van de stripreeksen die door Vertigo gepubliceerd werden een afgerond einde kenden.
Zo niet met Hellblazer, het personage werd immers gecreëerd voor de betere contractvoorwaarden bestonden en de reeks Saga of the Swamp Thing was sowieso eigendom van de uitgeverij dus Constantine werd dat ook. Mede daardoor is Hellblazer de enige reeks die vanaf de start van Vertigo tot op de dag van vandaag maandelijks werd uitgegeven.

Een andere reden voor die lange geschiedenis is de constante kwaliteit van de reeks. Een stripreeks overleeft geen 23 jaar als ze niet deugdelijk is. In de lange geschiedenis van de reeks zijn er al tal van personeelswissels geweest op creatief vlak, maar Karen Berger lijkt er over te waken dat de makers en hun verhalen op een constant hoog niveau blijven. Ik ken geen enkel andere reeks die op een totaal volume van zoveel afleveringen, zoveel kwaliteit aflevert.

Elk team geeft uiteraard een andere smaak mee en ook de tijdsgeest heeft een grote invloed. Het kan dus zijn dat sommige periodes uit de reeks u niet zozeer zullen smaken als andere. De eerste 40 nummers van Jamie Delano zijn bijvoorbeeld toegespitst op het Groot-Brittannië van de jaren tachtig, zijn afgrijselijk ingekleurd, zoals bij bijna alle Vertigo comics uit die periode, en zijn zeer, zeer tekstgericht. Ik kan dat behappen maar ik vermoed dat de meeste lezers het meer zullen hebben voor later werk.

De hoogtepunten tot hiertoe waren voor mij de runs van Garth Ennis (Preacher, The Boys), Warren Ellis (Transmetropolitan, The Authority, Planetary), Brian Azzarello (100 Bullets) en de huidige schrijver, Peter Milligan. (Shade the Changing Man, Human Target, Greek Street)
Elke schrijver en elke tekenaar heeft een andere invalshoek en dat zijn er teveel om hier te beschrijven en op te sommen dus laat ik het gewoon over de sterke punten van het personage en de reeks op zich hebben.  Het is ook zo dat de tekenstijl zodanig varieert dat er geen lijn in te trekken valt: van realistisch (Leonardo Manco) naar iets dat dicht bij klare lijn aanleunt (Marcelo Frusin) en heel soms zelfs neigt naar een impressionistische LSD-stijl. (Simon Bisley)

Constantine zelf is één van de meest charismatische personages ooit gecreëerd voor comics. Hij is intelligent, zeer grappig en op het eerste gezicht ook cynisch tot op het bot. Het prototype van de klassieke antiheld. De klasse van de schrijvers en de lange publicatiegeschiedenis waarborgen echter een sterke ontwikkeling van zijn karakter en achtergrond. Zo brokkelt zijn schild van cynisme soms af om een gekwetste, en vooral échte, man te laten zien.
Hij veroudert ook in real time, iets wat we Spider-man nog niet zien doen. Die zou dan nu ongeveer 65 zijn. Dat gegeven ondersteunt een ander belangrijk ingrediënt: de link met de “echte” wereld.
De verhalen in Hellblazer zijn geen vrijblijvende vertelseltjes maar becommentariëren lustig de maatschappij waarin we leven. Drugs, machtsmisbruik, politiek: alle grote thema’s passeren de revue.
Dat realisme wordt ook doorgetrokken in de continuïteit van de reeks. Daden hebben echte gevolgen. Voor Hellblazer geen status quo: personages die sterven blijven dood en blijven wegen op het geweten van Constantine, een relationele breuk wordt weergegeven en besproken zoals die zich in de realiteit zou kunnen voordoen en drugs zijn gevaarlijk in deze reeks. De saus van demonen, magische spreuken en dergelijke meer is steeds lekker maar bedekt meestal prangende, dringende en uit het leven gegrepen thema’s.
De reeks kan bogen op een excellente ondersteunende cast. Ook op dat vlak worden personages van vlees en bloed op je bord gegooid, met gebreken en pluspunten. Ondanks het magische horrorgenre waarbinnen deze reeks wordt gesitueerd zou ik durven stellen dat ze bovenal over menselijkheid gaat.
En de humor is hilarisch uiteraard. Het overgrote deel van schrijvers die aan deze reeks werkten zijn Britten en de Britten weten daar wel mee van wanten.
Misschien nog het vermelden waard is dat deze reeks niet voor gevoelige zieltjes is. Sommige verhaallijnen zijn pure gruwel. En dan heb ik het niet over rondspattend bloed en gefileerde karkassen, die zijn ook aanwezig, maar over psychologische, diepgravende suspense.

De gigantische omvang van deze reeks zal u misschien afschrikken maar ik wil u om af te sluiten gerust stellen. Ik heb de reeks in niet chronologische volgorde bij elkaar gelezen en dat was geen enkel probleem. Ik heb zelfs nog niet eens elk nummer van de reeks gelezen om redenen die ik onder de kop “beschikbaarheid” uit de doeken doe. Maar elk verhaal, elk nieuw stukje van de puzzel, ging erin als zoete koek.

Beschikbaarheid
De reeks telt tot op heden 281 losse deeltjes. Doordat er in de periode dat Hellblazer gestart werd nog geen uitgavenbeleid was dat de lezers garandeerde dat alle deeltjes gebundeld werden bestaat er geen mooie, overzichtelijke reeks bundelingen van deze reeks. Eerder werden er kriskras verhaallijnen verzameld. Vanaf nr. 129 is men wel begonnen met het iets secuurder bundelen maar af en toe valt er toch nog een deeltje van tussen. Een deel van deze bundelingen is bovendien niet meer in print.
Daar komt nog eens bij dat er ook nog een hoop miniseries en oneshots werden uitgegeven. Vertigo kondigde echter een tijd geleden aan dat ze van plan zijn om alle verhalen rond Constantine uit te geven in chronologische leesvolgorde. Van die nieuwe edities is er al één uit en staat er een tweede gepland voor december 2011. In hoeverre ze de miniseries en dergelijke zullen includeren is nog niet bekend. En uiteraard zal het ook van de verkoopscijfers afhangen of we het eindpunt van deze collectie ooit zullen mogen aanschouwen.

Bundelingen

De hoofdreeks
Ik noteer de verschillende uitgaves voor uw gemak in leesvolgorde en noteer er ook de schrijvers bij. Niet dat de tekenaars minder waard zijn, maar die zijn met nog veel meer dan de schrijvers en die laatste zijn, voor deze reeks toch, de voornaamste drijvende kracht.

•    Original Sins, Hellblazer #1-9, Jamie Delano
•    The Devil You Know, Hellblazer #10-13, Hellblazer Annual #1 en The Horrorist #1-2, Jamie Delano
•    The Fear Machine, Hellblazer #14–22, Jamie Delano
•    The Family Man, Hellblazer #23–24, 28–33 Jamie Delano, Dick Foreman
•    Rare Cuts, Hellblazer #11, 25–26, 35, 56, 84 Jamie Delano, Grant Morrison, Garth Ennis
•    Dangerous Habits, Hellblazer #41-46, Garth Ennis
•    Bloodlines, Hellblazer #47–50, 52–55, 59–61, Garth Ennis
•    Fear and Loathing, Hellblazer #62-67, Garth Ennis
•    Tainted Love, Hellblazer #68-71, Garth Ennis
•    Damnation’s Flame, Hellblazer #72-77, Garth Ennis
•    Rake at the Gates of Hell, Hellblazer #78-83, Garth Ennis
•    Son of Man, Hellblazer #129-133, Garth Ennis
•    Haunted, Hellblazer #134-139, Warren Ellis
•    Setting Sun, Hellblazer #140-143, Warren Ellis
•    Hard Time, Hellblazer #146-150, Brian Azzarello
•    Good Intentions, Hellblazer #151-156, Brian Azzarello
•    Freezes Over, Hellblazer #157-163, Brian Azzarello
•    High Water, Hellblazer #164-174, Brian Azzarello
•    Red Sepulchre, Hellblazer #175-180, Mike Carey
•    Black Flowers, Hellblazer #181-186, Mike Carey
•    Staring at the Wall, Hellblazer #187-193, Mike Carey
•    Stations of the Cross, Hellblazer #194-200, Mike Carey
•    Reasons To Be Cheerful, Hellblazer #201-206, Mike Carey
•    The Gift, Hellblazer #207–215, Mike Carey
•    Empathy is the Enemy, Hellblazer, Hellblazer #216-222, Denise Mina
•    The Red Right Hand, Hellblazer #224-228, Denise Mina
•    Joyride, Hellblazer #230-237, Andy Diggle
•    The Laughing Magician, Hellblazer #238-242, Andy Diggle
•    Roots of Coincidence, Hellblazer #243-244, #247-249, Andy Diggle
•    Scab, Hellblazer #251-255 en een kort verhaal uit #250, Peter Milligan
•    Hooked, Hellblazer #256-260, Peter Milligan
•    India, Hellblazer #261-266, Peter Milligan
•    Bloody Carnations, Hellblazer #267-275, Peter Milligan

Bundelingen van Miniseries
•    The Trenchcoat Brigade, John Ney Rieber
•    Hellblazer Presents: Chas – The Knowledge, Simon Oliver
•    City Of Demons, Si Spencer
•    Hellblazer: Bad Blood, Jamie Delano
•    Hellblazer Special: Lady Constantine, Andy Diggle
•    Hellblazer Special: Papa Midnite, Mat Johnson

Oneshots
•    Hellblazer: All his Engines, Mike Carey
•    Hellblazer: Pandemonium, Jamie Delano
•    Dark Entries, Ian Ranckin
•    Totems, Tom Peyer
•    Vertigo Secret Files: Hellblazer

Bundelingen van de nieuwe editie
•    Original Sins, Hellblazer #1-9, Jamie Delano
•    The Devil You Know, Hellblazer #10-13, Hellblazer Annual #1 en The Horrorist #1-2, Jamie Delano

Favoriete scène
Deze scène komt uit deel 167 en is het afsluitende stuk van de verhaallijn “Highwater” van schrijver Brian Azzarello en tekenaar Marcelo Frusin.
John Constantine is in een klein Amerikaans dorp terecht gekomen waar Ellison, een neonazi, de plak zwaait. Hij en zijn volgelingen bereiden een “White Power” revolutie voor. Ellison wordt financieel gesteund door S.W. Manor, een stinkend rijke en mysterieuze ondernemer die nul komma nul interesse heeft in Ellisons ideologie. Manor heeft zo zijn eigen redenen om Ellison te steunen. Er loopt echter iets fout en Manor reist naar Highwater om zijn gram te halen en betrekt Ellisons jonge dochter in zijn wraak.

Deze scène is een perfect voorbeeld van de reeks. Er is maatschappijkritiek: racisme en het doorgedreven kapitalisme worden op de korrel genomen, er is psychologisch drama, de dialogen zijn van topniveau en er heerst een constante en gespannen sfeer.
Let ook op het ontbreken van magie en zelfs van het hoofdpersonage, wat nogmaals bewijst hoe breed de reeks gaat en hoe sterk de verhalen zijn.