“Marvel zombies”, “Pride & Prejudice & Zombies”, “Raise The Dead”, zombies zijn hot in het land der comics. “The Walking Dead”, de succesvolle comic die nu ook te zien is als TV-reeks trapte deze revival in 2003 in gang. De meeste van de comics die nu hun voordeel doen met de hype vergeten echter wat “The Walking Dead” zo groots maakt: de emoties en de psychologie van de menselijke protagonisten. Er is echter één reeks die erin slaagde om op hetzelfde niveau de menselijke psyche te verweven met een gorefest: “Crossed”. En omdat “The Walking Dead” al door Silvester Strips in het Nederlands wordt uitgegeven zal ik het nu over “Crossed” hebben.

“Crossed” kwam als miniserie van tien delen uit in 2008 bij Avatar Press. Diegenen onder u die deze Amerikaanse uitgeverij kennen weten dat dit geen uitgever voor mietjes is. Ze geloven daar immers niet in censuur. Bij de reguliere Amerikaanse publiceerders van comics gelden heel wat regeltjes over wat mag en wat niet mag. In Marvel comics mag er, net zoals in de Belgische café’s sinds kort, bijvoorbeeld niet eens gerookt worden.

In de begindagen van Avatar Press leidde deze visie tot heel wat slechte comics die draaiden rond blote borsten ingesmeerd met rottende stukjes hersenen. Beetje bij beetje is Avatar echter uit dat kwaliteitsloze dal gekropen. Meer en meer steengoede stripscenaristen liepen immers al tijden rond met goede ideeën die net iets te ver gingen voor de doorsnee Amerikaanse lezer en Avatar Press gaf hen, in wat we gerust een meesterzet kunnen noemen, een podium.

Sindsdien kwamen er bij de uitgeverij reeksen uit van de hand van grootmeesters als Alan Moore, Warren Ellis, Jamie Delano, Mark Millar en Garth Ennis. Die laatste is bekend van tal van klassiekers waaronder “Preacher”, “Hitman”, “The Boys” en vernoemenswaardige runs[1] op “The Punisher” en “Hellblazer”. En “Crossed”, dames en heren, kwam ook uit zijn koker.

De invalshoek van de reeks geeft een nieuwe draai aan het concept zombies. De opzet volgt echter min of meer de normale paden: een mysterieuze plaag breekt uit, doorgegeven via lichaamssappen, de geïnfecteerden beginnen een massale slachtpartij onder de wereldbevolking en het verhaal focust op een klein groepje overlevers en wat ze moeten doen om dat leven te behouden.

Wat echter totaal anders is, is dat de geïnfecteerden hun verstand niet verliezen. Die geïnfecteerden zijn de “Crossed” uit de titel vanwege het kruis van zweren dat zich bij besmetting op hun gezicht vormt. Doorsnee zombies dolen traag als seniele slakken rond onder het kreunen en wauwelen van het klassieke “BRAAAAAAAAINS!” Zo niet de crossed. Bij hen valt enkel het laagje vernis dat wij beschaving noemen weg. De crossed verliezen al hun sociale remmingen maar niet hun intelligentie, noch worden zij beperkt in hun fysiek.

Dit concept garandeert twee dingen. Ten eerste kunnen er allerhande vragen gesteld worden die in andere zombievehicels minder aan bod komen zoals “Wat is beschaving?” en “Wat maakt ons menselijk?” en ten tweede maakt het de horror des te gruwelijker.

Vooral dat tweede aspect is van belang in het onderscheid maken tussen deze strip en de anderen. In sommige reeksen zoals “The Walking Dead” en de “Living Dead” films komen er immers ook dergelijke filosofische onderwerpen aan bod. In “Crossed” echter krijgen we te maken met denkende wezens die allerhande attrociteiten begaan waarvan de haren op de huid van rechtspringen als waren ze leerlingen in klas van een Jezuïtencollege waar net de directeur is binnen getreden.

De crossed zijn meesters in het uitdenken van psychologische gruwel. Ze gebruiken de zwakheden van hun slachtoffers om meer slachtoffers te lokken en willen niet enkel in het rond neuken en verminken, neen, ze willen ook dat hun slachtoffers psychologisch afzien.

Het feit dat Ennis een meester is in waarachtige dialogen en het uitwerken van geloofwaardige personages maakt de zaken er alleen nog pijnlijker op. Hoe realistischer het personage, hoe dieper de impact op de lezer.

U raadt het ondertussen al: dit is geen reeks voor mensen met een zwak hart. Ennis schrijft met nietsontziende pen en ook in het tekenwerk worden de gebeurtenissen op zeer grafische wijze verbeeld. Dit is, zonder weerga, de bloedstollendste strip die ik ooit gelezen heb. En dat wil wat zeggen…

Alles wordt tot in het afgrijselijkste detail neergetekend door Jacen Burrows. Burrows is in principe de top dog van Avatar Press. Burrows is, in tegenstelling tot bijna alle andere tekenaars, geen jobhopper. Zijn bibliografie bestaat uit een tiental reeksen, allemaal bij Avatar Press. Ofwel is de man zeer loyaal, ofwel betaalt Avatar Press hem een royaal bedrag per reeks.

Dat zou trouwens zeer slim zijn van Avatar Press want de man is een toptalent. Burrows tekent in een stijl die we met een beetje verbeelding een realistische variant van de klare lijn kunnen noemen. De eenvoud van zijn tekeningen maken dat zijn pagina’s zeer duidelijk leesbaar zijn en het realistische aspect ervan maken dat je als lezer de strip wordt ingesleurd. Burrows heeft bovendien het voordeel dat hij in staat is mooie composities te mengen met geloofwaardig acterende personages en een shwung in de actiescènes die menig andere tekenaar jaloers zou kunnen maken.

Ook vernoemenswaardig in deze reeks is de humor. Men zou het niet verwachten wanneer men het onderwerp in acht neemt maar er zitten weldegelijk grappen in de reeks. Zei het wel van de gruwelijke variant. Ennis slaagt er in om de meest tragische gebeurtenissen een vleug komedie mee te geven. Toegegeven, u zal niet luidop zitten gieren. Tenzij u psychopathische trekjes vertoont.

In de scène die ik deze keer als favoriet heb uitgekozen ziet u een voorbeeldje daarvan. De term “tragikomisch” werd sinds de oude Grieken nimmer meer in deze mate opgerokken.

Veel mensen zouden deze reeks tot de categorie “pornografisch geweld” veroordelen en wanneer je de strip enkel doorbladert zou dat zelfs begrijpelijkk zijn. Wie de strip echter ook effectief leest zal merken dat een meer menselijke strip maken amper mogelijk is.

Het dier “De mens” wordt hier ontleed in al zijn facetten, de positieve zoals moed, opofferingsvermogen en hulpvaardigheid, maar ook de negatieve. Net echt.

Beschikbaarheid

• “Crossed”, in softcover of hardcover, verzamelt deel nr. 0 tot en met nr. 9.

In het kader van de compleetheid: David Lapham, ook geen misse auteur, heeft na de reeks van Ennis de schrijverspen overgenomen. Intussen heeft hij drie nieuwe series aan de canon toegevoegd:

• “Crossed: Family Values”, 7 delen, gebundeld in softcover en hardcover, tekeningen: Javier Barreno.
• “Crossed 3D”, 1 deel in, jawel, 3D mét brilletje erbij, tekeningen: Gianluca Pagliarani
• “Crossed: Psychopath”, momenteel 3 van 6 delen uit, tekeningen: Raulo Caceres

De reeksen van Lapham zijn eveneens van ee hoge kwaliteit doch bereiken ze het niveau van de eerste reeks niet. Ook het tekenwerk, hoewel zeker niet slecht, kan niet tippen aan dat van Burrows.

Favoriete scène

Een waarschuwing op voorhand. De volgende scène bevat zeer schokkende beelden en eveneens spoilers.

Joel, een science-fiction nerd, gelooft dat de crossed, naar analogie met zombies en dergelijke in “de film”, een zwakke plek moeten hebben. Hij heeft er ooit één een zak zout in het gezicht geslingerd waarna die kermend ter aarde zeeg. Uiteraard zou iedereen die zoiets meemaakt het uitschreeuwen van de pijn dat een handvol zout in de ogen veroorzaakt, maar Joel kiest ervoor om te blijven hopen. Het is als het ware zijn houvast te midden van de gruwelijke situatie waarin de mensheid zich in deze reeks bevind.

Op een bepaald moment dwingen de gebeurtenissen hem om zijn theorie te testen. Een groep menselijke overlevers, waaronder zijn vrouw en dochtertje (genaamd “Arwen” begot), wordt in een bos ontdekt door de crossed en moet op de vlucht slaan. Wat volgt is één van de pijnlijkste stripmomenten die ik ooit onder ogen gezien heb en in zekere mate zit er een heel klein beetje humor in de tragiek. Ik heb het hier over het aspect van de nerd die ten onder gaat aan zijn nerdiness. Echter nogmaals, u zal er niet om moeten lachen. En doet u dat wel, dan hoop ik dat u snel professionele hulp zoekt…

(Als de letters te klein zijn kan u klikken op de pagina, dan zal ze apart tevoorschijn komen. Als u er vervolgens nogmaals op klikt zal ze iets groter aan u verschijnen.)