Paraplu

Uitgeverij De Vliegende Hollander heeft al een aardig aantal Amerikaanse stripreeksen vertaald naar het Nederlands. Dat is een lovenswaardig initiatief maar uiteraard doen ze er alles aan om zich geen financiële buil te vallen. Zo kiezen ze vrijwel resoluut voor reeksen die in het thuisland al lang hun merites qua verkoop bewezen hebben en/of verfilmd werden of worden.

Zo niet deze Umbrella Academy. Van deze reeks kwamen in Amerika nog maar 12 deeltjes uit, 2 verhalen van elk 6 deeltjes lang. Deze strip is de bundeling van het eerste verhaal. De reeks bestaat dus nog niet zo lang.

Er is een optie genomen op de filmrechten maar het kan nog jaren duren eer er een film komt en de vraag is dan nog maar of die een succes wordt.

Geen bewezen merites, geen succesvolle film eraan verbonden en toch wordt dit vertaald. Zou het feit dat deze reeks geschreven is door Gerard Way, de frontman van “My Chemical Romance” daar iets mee te maken hebben?

Eerlijk gezegd deed die aankondiging mij de haren ten berge rijzen. Zangers die eens willen acteren of een stripje schrijven (of omgekeerd) voegen doorgaans niet veel meer dan hun status toe aan een project. Tekenaar Gabriel Bá heeft me echter altijd al kunnen bekoren, onder andere met Casanova en Pixu, en de gratis preview in de Free Comic Book* van oorspronkelijke uitgever Dark Horse was niet slecht, dus heb ik me de reeks maar aangeschaft.

Het bewijs dat gokken soms wel oplevert: de reeks stond eind 2008 in mijn persoonlijke top drie. De aanzet van het verhaal is het plaatsvinden van een aantal mysterieuze geboortes. Overal ter wereld worden, op exact hetzelfde moment, kindjes gekocht bij moeders die niet eens wisten dat ze zwanger waren. De kinderen blijken over vreemde krachten te beschikken. Sir Reginald Hargreeves, uitvinder, Olympisch medaillewinnaar en ruimtewezen spoort er zeven op en traint ze met als doel ooit de wereld te redden. Van wat, dat weet niemand.

Op zich is dat een vrij banale opzet maar Way blijkt er wonderen mee te kunnen verrichten. Allereerst is er de familiedynamiek en de uitwerking van de personages. Met rake dialogen en kleine gebeurtenissen weet Way de onderlinge relaties tussen de gedwongen broertjes en zusjes weer te geven. Hier en daar plant hij, als een dolgedraaide tuinman, ook zaadjes voor wat er later zal gebeuren inzake verhaal en karakterontwikkeling. Een zeer herleesbare strip dus ook.

Een meesterzet die daar in hoge mate aan toevoegt is de omgang met de chronologie. De lezer wordt constant heen en weer gesmeten tussen gebeurtenissen die zich afspelen over een tijdspanne van dertig jaar. Op die manier kan iets dat één van de kinderen terloops opmerkt op zijn tiende een enorme emotionele weerklank hebben wanneer we zien wat er op zijn dertigste gebeurt.

Verder wordt het verhaal doorspekt met een levende Eiffeltoren, sprekende chimpansees, vliegende killer robothoofden en dies meer. Dat soort zaken lijken enorm veel suspension of disbelief te vergen maar blijken later, door het ingenieuze schrijfwerk, grondig in de realiteit van de strip verankerd te zitten. Men verwacht niet te weten te komen hoe het komt dat een chimpansee kan spreken, want dit is nu eenmaal “zo’n verhaal”, maar wanneer je het niet verwacht verbindt Way alle losse eindjes.

Hij deinst er eveneens niet voor terug personages onomkeerbare psychische en/of lichamelijke schade te laten ondergaan of zelfs te laten sterven. Dat maakt dat er vaart in het verhaal zit en er weldegelijk dingen gebeuren. Dat in tegenstelling tot andere comics waarin we weten dat Bat-, Spider- of Superman nooit écht zullen sterven.

Gerard Way is overduidelijk een comicbookfan in hart en nieren en heeft zich van zijn taak als schrijver gekweten zoals het behoort. Aan niets is te merken dat deze strip zijn debuut is.

Ook Bá laat zich van zijn beste kant zien. Zijn tekeningen spatten van de pagina doch zoomen in op emotie wanneer dat nodig is. Zijn stijl is cartoony maar heeft zeer scherpe randjes. Bá toont zich ook een meester van suspense. Hij gebruikt schaduwen en camerastandpunten om de spanning op te voeren en maakt van de strip op die manier een hybride van een ritje op een rollercoaster en op zo’n spookhuistreintje.

Dave Stewart staat garant voor de inkleuring. De man heeft zijn sporen al ruimschoots verdiend bij onder andere Hellboy en Ultimate X-men, maar bedenkt voor Umbrella Academy een aangepast palet. Flashy, pastelachtige tinten die hij, aangepast aan de sfeer die nodig is, opdrijft of terugschroeft.

James Jean, oa van Fables, voorziet de reeks van schilderachtige covers. Ware tableautjes, een kers op de taart.

Bij De Vliegende Hollander hebben ze dit boek, ter uwer vermaak en in het kader van compleetheid, volgestouwd met extra’s: het verhaal vanuit de Free Comic, een verhaal van 2 pagina’s dat enkel op de website van Dark Horse verscheen, een voorwoord van Grant Morrison, schetsen, een nawoord en covers van limited edities van de deeltjes zitten allen vervat in dit boek. Het moet gezegd: zij bieden waar voor uw geld.

Een minpunt is de vertaling. Dat ligt niet aan vertaler Toon Dohmen, die heeft duidelijk zijn best gedaan, maar aan het vertalen zelf. Ik heb de Nederlandstalige versie naast de Engelse gelegd en er gaat heel wat humor en nuance verloren bij het omzetten van de dialogen.

Laat dat echter geen belet zijn. Umbrella Academy zal waarschijnlijk nooit een echte klassieker op lijstjes allerhande worden omdat deze strip “maar” entertainment is, echter alles aan deze strip zit goed en retestrak en dat is voor mij eigenlijk meer dan genoeg. Het moet niet alle dagen een “graphic novel” over Chinese boeren en hoe ze omgaan met abortus zijn.

Umbrella Academy – De Apocalyps Suite

Tekst: Gerard Way

Tekeningen: Gabriel Bá

Kleur: Dave Stewart

De Vliegende Hollander

*De Free Comic Book Day is de eerste zaterdag van mei waarop vrijwel alle Amerikaanse uitgevers hun lezers een gratis comic aanbieden.